ملاتونین فقط تنظیم کننده خواب و بیداری نیست بلکه ضد التهاب، آنتی اکسیدان و ضد سرطان و ضد پیری قوی است !

ملاتونین هورمونی است که توسط پینه آل، شبکیه، دستگاه گوارش و چند اندام دیگر تولید می گردد و می‌توان گفت به طور تقریبی در بیشتر موجودات زنده وجود دارد. این هورمون در ساعات تاریک شبانه روز ترشح می‌شود و بعنوان پیشساز بیوسنتز ملاتونین عمل می‌کند. تولید این هورمون تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند سن، نور، عوامل محیطی و فیزیولوژی قرار دارد و در واقع ملاتونین ساعت درونی بدن شناخته می‌شود که چرخه خواب و بیداری بدن را تنظیم می‌کند. ملاتونین مهمترین هورمون مترشحه غده اپی فیز، به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی پتانسیل بالائی جهت خنثی سازی سموم دارویی دارد. فعالیت این هورمون از طریق اتصال به گیرنده  های متصل به G– پروتئین و فعال کردن مسیر های سیگنالینگ داخل سلولی صورت می گیرد. ملاتونین دارای عملکرد های متنوعی است که از مهمترین آنها می توان به تنظیم ریتم شبانه روزی بدن و کنترل خواب اشاره کرد. این هورمون مهارکننده ی اینفلامازوم است، مانع از تمایز بیش از اندازه TH17 و TH1 ( سلول های تشدید کننده و عصبانی سیستم ایمنی ) و در مقابل افزایش تمایز Treg (سلول آرام کننده و حافظ صلح سیستم ایمنی) می گردد، از ترشح بیش از اندازه سایتوکاین های پیش التهابی ممانعت و در صورت بروز التهاب شدید باعث افزایش ترشح سایتوکاین های ضد التهابی می شود. تاکنون اثرات مفید ملاتونین در بیماری های خود ایمنی و همچنین اختلالات توام با التهاب نشان داده شده است. با توجه به نقش مخرب التهاب و اینفلامازوم در پاتولوژی کووید-19 ملاتونین از ابتدا به عنوان درمانی بالقوه برای کاهش ریسک مرگ بیماران و بروز فرم شدید بیماری مطرح بوده است.کارآزمایی های بالینی مختلفی نیز با هدف بررسی ایمنی و تاثیر آن در بیماران کووید-19 صورت پذیرفته است.تحقیقات نشان داده است که در افراد مبتلا به سرطان میزان این هورمون در خون افزایش پیدا می‌کند ؛ همچنین دریافتند که ملاتونین در تعدیل ترشح یون بیکربنات در روده نقش مهمی دارد. با افزایش سن ، تغییر در سبک زندگی ما انسان ها و در معرض نور بودن رفته رفته تولید ملاتونین در بدن ما انسان ها کاهش یافته است. طبق تحقیقات خانمهایی که دارای شیفت های چرخشی هستند مثل پرستارانی که بیشتر از سه شیفت شب بمدت بیش از 15سال دارند؛ در معرض خطر بیشتری از نظر ابتلا به سرطان کولورکتال هستند، پس نتیجه گیری می شود که از این هورمون در مقادیر و دوزهای بالا برای کمک به روند درمان سرطان ها استفاده می‌شود. یکی از دلایل بیشتر بودن مرگ و میر در افراد مسن کمتر بودن میزان ملاتونین می باشد. مطالعات مختلف نشان داده اند که ملاتونین می تواند به طرز موثری میزان ابتلای به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. از سوی دیگر  ملاتونین به طرز موثر باعث کاهش التهاب مخرب در بسیاری از بیماری های التهابی می گردد. در نهایت امروز از ملاتونین به عنوان یک عامل موثر در کاهش شدت بیماری کووید-19 نام برده می شود. ملاتونین اثرات فیزیولوژیک خود را در دستگاه عصبی بر قسمتهایی مثل : scn، هیپوکامپ، مسیرهای دوپامینرژیک و مخچه اعمال می کند و اثرات خود را به صورت کوتاه مدت اعمال می‌کند که شامل کاهش هوشیاری و افزایش خواب آلودگی می‌شود، طی بررسی های مختلف در پژوهش ها مقدار زیاد این هورمون، قدرت انتخاب را کاهش میدهد اما بر حافظه و حساسیت بصری تاثیر خاصی ندارد. این هورمون با توجه به موارد ذکر شده و استفاده از مکمل های ملاتونین در کنار اصلاح سبک زندگی می تواند با یاری رساندن به سیستم ایمنی بدن ما انسان ها به آن در جنگ بر علیه سلول های سرطانی و سایر عوامل بیماری زا نظیر باکتری ها و ویروس ها کمک نماید. تحقیقات نشان داده است که  مصرف ملاتونین فشار وارد بر دستگاه قلبی را در حین فعالیت کاهش داده و باعث افزایش بهره وری دوره برگشت به حال اولیه می‌شود. ملاتونین بصورت قرص و ژل در بازار عرضه می‌شود مثل کپسول ملاتونین ژلاتینی و ملاتونین پلاس که برای بهبود کیفیت خواب تجویز می شود. مصرف درست این قرص در کوتاه مدت عوارضی ندارد اگرچه که در مصرف طولانی مدت این قرص هم به شیوه درست به ندرت عوارضی مشاهده می‌شود با این حال ممکن است قرص خواب آور ملاتونین دارای عوارضی مثل: سردرد، افسردگی کوتاه مدت، خواب آلودگی در طول روز و گرفتگی عضلات شکم باشد. پس از مصرف قرص ملاتونین تا 4-5 ساعت رانندگی نکنید و از وسایل نقلیه استفاده نکنید. موارد منع مصرف ملاتونین در افراد شامل موارد زیر است : 1. افسردگی: زیرا همانگونه که گفته شد می‌تواند تشدید کننده افسردگی باشد.  2. فشارخون بالا: ملاتونین می تواند فشار خون را بالا ببرد بنابراین باید از مصرف آن در افراد دارای فشارخون بالا پرهیز شود. 3. بیماری های تشنجی  4.بارداری : طبق تحقیقات ملاتونین می‌تواند اثرات کمی بر جلوگیری از بارداری داشته باشد بنابراین توصیه می‌شود در دوران بارداری مصرف نشود.  5. بیماری های خونریزی دهنده یا افراد دارای مشکلات ضدانعقادی .  6. کودکان : بررسی ها نشان میدهد که ملاتونین می تواند در روند رشد و بلوغ اختلال ایجاد کند. علیرغم کم ضرر بودن این دارو، به هیچ وجه نباید بدون تجویز پزشک مصرف شود.