در اواخر دسامبر 2019 مجموعه ای از موارد مشابه ذات الریه در ووهان چین گزارش شد. چندروز بعد، عامل ایجاد کننده این حالت مرموز بعنوان یک ویروس جدید به نام کرونا ویروس معرفی و عامل سندروم موقت حاد تنفسی و یک بیماری عفونی شناخته شد. تا پایان فوریه2021 بیماری جهانی کرونا ویروس که به سرعت درحال تکامل بود منجر به بیش از110میلیون سندروم حاد تنفسی و عفونت دستگاه تنفسی گردید. درمان این بیماری شامل داروهای ضدویروسی، مهارکننده های پروتئاز، آنتی بادی های مونوکلونال و رمدیسیور است. با وجود اینکه رمدیسیور یک داروی ضد ویوسی موثر برای درمان این بیماری به حساب می آید اما نهایتا موثرترین راه برای کنترل این بیماری و همه گیری ناشی از آن پیشگیری بوسیله استفاده از مکمل های دارویی مناسب( مانند ویتامین سی ، آنتی اکسیدانها، اسپری های بینی و دهانی مناسب و تقویت کننده های سیستم ایمنی) و  واکسیناسیون می باشد. این کار بسیارچالش برانگیز بود زیرا ابتدا باید یک واکسن کرونای ایمن ساخته و سپس در یک بازه زمانی کوتاه برای جمعیت آسیب پذیر تولید و تزریق می شد. انواع مختلفی از واکسن های تولید شده تحت ارزیابی بالینی قرارگرفتند و سپس وارد بازار شدند. در این مسابقه برای تولید واکسن بین شرکت های مختلف فرمول آن به عنوان پلی بیم مراحل توسعه محصول عمل می کند. مهمترین کار تعیین دوز مشخصی از واکسن برای تولید در مقیاس بزرگ و تمامی افراد جامعه است. این نکته در باره همه واکسن ها حائز اهمیت است که تمامی آنها دارای عوارض جانبی از جمله درد در محل تزریق، افزایش فشارخون، لرز و سرفه خفیف و گرفتگی بینی و درد عضلات هستند که حداکثر سه الی چهار روز بعد از واکسینه شدن از بین خواهد رفت. بسیاری از متخصصین بهداشت و درمان تاکید کرده اند که همه واکسن ها دارای عوارض جانبی متفاوتی هستند ولی در شرایط همه گیری استفاده از واکسنها تنها راه نجات جامعه از همه گیری می باشد.

در این بخش می کوشیم تا ویژگی های واکسن های مختلف موجود را بررسی کنیم:

1.واکسن سینوفارم Sinopharm

این واکسن کرونا ساخته شده یک شرکت داروسازی چینی است که با استفاده از ویروس غیر فعال شده sars-cov-2 تولید شده است.

میزان مصرف ان دو دوز به فاصله28روز و دوز سوم 3ماه پس از دوز دوم می باشد.

میزان کارآیی آن هم طبق بررسی ها بین 50-90 درصد گزارش شده است.

2. واکسن اکسفورد استرازنکا  Oxford- astrazeneca

این واکسن کرونا با استفاده از ویروس ضعیف شده که باعث سرماخوردگی می شود تولید شده است. این واکسن حاوی مواد ژنتیکی ویروس کروناست که باعث می شود پس از ورود ویروس به بدن سلولهای بدن شروع به تولید این نوع پروتئین کرده و برای حمله به ویروس آماده می شود. این واکسن در فاز اول به34 میلیون نفر تزریق شد که از این تعداد حدود 222 نفر دچار لختگی خون شدند و بیش از 30 نفر از آنها فوت کردند. این واکسن با دو دوز در فاصله 8تا12 هفته تزریق می شود و حدود 76-85 درصد در سنین مختلف کارآیی دارد. عوارض جانبی که کمتر از واکسن کرونا آسترازنکا انتظار می رود سرگیجه، درد معده، کاهش اشتها، درد در اندام ها و بزرگ شده گره های لنفاوی می باشد. عوارض خیلی نادر این واکسن شوک آنافیلاکسی یا واکنش آلرژیک شدید می باشد که در هر1میلیون نفر دریافت کننده این واکسن کرونا در یک نفر دیده می شود. لخته شدن خون هم در این واکسن کرونا گزارش شده که می تواند منجر به مرگ شود.

3. واکسن اسپوتنیک وی Sputnik-v

این واکسن ساخت کشور روسیه است و با استفاده از ویروس ضعیف شده ساخته شده است. این واکسن پیش از شیوع گونه های جهش یافته کرونا آزمایش شده بود ولی پس از جهش ویروس کرونا هنوز اطلاعات دقیقی مبنی بر موثر بودن آن در دست نیست. این واکسن در دو دوز با فاصله21 روز تزریق می شود.

4.نوواکس Novavax

این واکسن بر اساس پروتئین های شبه ویروسی ساخته شده است. کارآیی این واکسن کرونا در برابر سویه جهش یافته هندی و انگلیسی آزمایش شده و دارای عملکرد قابل قبولی در برابر آن می باشد.

این واکسن دو دوز اصلی با فاصله 21 روز دارد و به میزان 89درصد کارآیی دارد.

4.واکسن فایزر Pfizer

این واکسن که در آمریکا بر اساس کد گذاری mrna تولید شده است ایمنی بخشی بسیار قابل قبولی در برابر بیماری کرونا دارد و طبق تحقیقات افراد با زدن این نوع واکسن کرونا به طور کامل در برابر مرگ و بستری شدن  ناشی از کرونا ایمن می شوند. این نوع واکسن کرونا در برابر نوع کرونای انگلیسی، کرونای آفریقای جنوبی و هندی کاملا مقاوم و کارآمد است.

2دوز اصلی با فاصله 21 روز دارد و حدود 95 درصد اثربخشی دارد.

5. مدرنا Moderna

این واکسن می تواند در برابر کرونا تا 94.5 درصد ایمنی بخشی داشته باشد. این واکسن هم مانند واکسن فایزر از mrnaویروس ساخته شده است و اثر بخشی بالایی نیز در برابر گونه های جهش یافته دارد. این واکسن نیز تا 100 درصد در برابر مرگ و بستری شدن کاربرد دارد.

منابع:

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jmv.25766

https://academic.oup.com/cid/article/74/2/352/6159795?login=true

http://rahsagroup.com/Asset/Articles/133e9933-f187-42a0-965b-69942722485d.pdf