آبله میمون یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است. این ویروس از حیوانات به انسان منتقل می شود. این ویروس دارای علائم مشابه علائمیست که در گذشته از بیماری آبله مشاهده می شود. اگرچه از نظر بالینی شدت آن کمتر است . پس از ریشه کن کردن آبله در سال 1980 و متعاقب آن واکسیناسیون گسترده ای که انجام شد؛ آبله میمون به عنوان مهم ترین ویروس ارتوپاکس برای سلامت عمومی مطرح شد و آبله میمون عمدتا در مرکز و غرب آفریقا، اغلب در مجاورت جنگل های بارانی استوایی شیوع پیدا کرده است و به طور فزاینده ای در مناطق شهری ظاهر می شود. میزبان حیوانات شامل طیفی از جوندگان و نخستی های غیر انسانی می باشند. ویروس آبله میمون درسال 1970 در جمهوری کنگو در یک پسر 9 ماهه شناسایی شد. آبله میمون یک بیماری با اهمیت بهداشت عمومی جهانی به حساب می آید زیرا نه تنها کشور های غرب و مرکز آفریقا بلکه سایر نقاط جهان را نیز درگیر می کند.اولین مورد شیوع آبله میمون در آمریکا مرتبط با تماس انسان با سگ های خانگی آلوده در دشتزارها بود که این حیوانات با موش های کیسه دار گامبیایی در یک مکان نگهداری می شدند.

ویروس آبله میمون یک ویروس DNA دو رشته ای پوشش دار است که متعلق به جنس Orthopoxvirus  از خانواده Poxviridae است. دو کلاد ژنتیکی مجزا برای آبله میمون وجود دارد نوع آفریقای مرکزی و نوع آفریقای غربی. ویروسی که در مناطق افریقای مرکزی(حوضه کنگو) می باشد به مراتب خطرناک تر است و از نظر وخامت ، بیماری شدید تری را ایجاد می کند و تصور می شود این نوع از ویروس آبله میمون قابل انتقال تر است.

میزبان طبیعی آبله میمون چه جاندارانی هستند؟

گونه های مختلف جانوری به عنوان گونه های حساس به آبله میمون شناخته شده اند و این طیف شامل سنجاب ها، موش های صحرایی، نخستی های غیر انسانی و سایر گونه ها می شود. هنوز درباره تاریخچه طبیعی ویروس آبله میمون قطعیت وجود ندارد و مطالعات بیشتری در باره شناخت مخزن های دقیق و چگونگی حفظ گردش ویروس در طبیعت در حال انجام است.

انتقال ویروس آبله میمون به چه صورت می باشد؟

انتقال از حیوان به انسان صورت می گیرد. این انتقال میتواند از طریق تماس مستقیم با خون، مایعات بدن یا ضایعات پوستی و مخاطی آلوده حیوانات رخ دهد. همانطور که ذکر شد مخزن طبیعی آبله میمون هنوز شناسایی نشده است. اما جوندگان محتمل ترین مخزن می باشند. خوردن گوشتی که به اندازه کافی پخته نشده باشد و سایر محصولات حیوانی آلوده یک عامل خطر احتمالی است.افرادی که در مناطق نزدیک به جنگل زندگی می کنند ممکن است در معرض این ویروس قرار بگیرند.

انتقال آبله میمونی از انسان به انسان دیگر می تواند در اثر تماس نزدیک با ترشحات تنفسی، ضایعات پوستی فرد آلوده یا اشیا آلوده ایجاد شود. انتقال از طریق قطرات تنفسی معمولا مستلزم تماس چهره به چهره طولانی مدت است که کارکنان بهداشتی ، اعضای خانواده و سایر تماس های نزدیک با فرد بیمار خطر ابتلا را بیشتر می کند. همچنین شایان توجه است که ویروس آبله میمون می تواند از طریق جفت از مادر به جنین  و یا در اثر تماس نزیک حین تولد و پس از آن منتقل شود. در حالیکه تماس فیزیکی نزدیک یک عامل خطر برای ابتلا به آبله میمون شناخته شده است، هنوز مشخص نیست که آیا این ویروس از راه تماس های جنسی نیز منتقل میشود یا نه.

علائم آبله میمونی در افراد چیست؟

دوره کمون این بیماری معمولا از 6 تا 13 روز است اما میتواند از 5 تا 21 روز نیز متغیر باشد.عفونت آبله میمون را میتوان به دو دوره تقسیم کرد:

دوره تهاجم که در فاصله روز 0 تا 5 طول میکشد. به علائم در این دوره شامل :

تب ، سردرد، تورم غدد لنفاوی، کمردرد، دردهای عضلانی، کمبود انرژی شدید می باشد.

تورم غدد لنفاوی یکی از ویژگی های متمایز آبله میمون با سایر انواع آبله ها می باشد. رویش بثورات پوستی معمولا 1 تا 3 روز بعد از تب شروع می شود. بثورت بیشتر بر روی صورت و اندام ها متمرکز می شود تا روی تنه و در 95 درصد موارد صورت و در 75 درصد موارد کف دستها و پاها را درگیر می کند همچنین غشاهای  مخاطی و دستگاه تناسلی و ملتحمه چشم و قرنیه نیز تحت تاثیر این ویروس قرار می گیرند. بثورات پوستی از ضایعات صاف (ماکول) تا وزیکول ها که ضایعاتی برجسته و پر از مایع هستند متغیر می باشند. تعداد این ضایعات از چند عدد تا چند هزار متغیر می باشند. در موارد شدید ضایعات می توانند باعث از بین رفتن بخشی از پوست نیز شوند.

آبله میمون یک بیماری خود محدود شونده است که علائم آن بین 2 تا 4 هفته طول می کشد. موارد شدید تر این بیماری در کودکان گزارش شده است و بستگی به میزان قرار گیری در معرض ویروس، وضعیت سلامت بیمار و ماهیت عوارض مربوط می شود. نقص سیستم ایمنی در افراد منجر به وخیم تر شدن شرایط می شود.

عوارض آبله میمون میتواند شامل چه مواردی باشد؟

عفونت های ثانویه، پنومونی، سپسیس، آنسفالیت و عفونت قرنیه و متعاقب آن از دست دادن بینایی باشد.

نسبت مرگ و میر آبله میمون از نظر تاریخی بین 0 تا 11 درصد در جمعیت بوده که اکنون به مقداری در حدود 3 الی 6 درصد رسیده که بیشتر قربانیان آن کودکان می باشند.

تشخیص آبله میمون به چه صورت است؟

هنگام تشخیص این بیماری باید بتوانید آن را با بیماری هایی نظیر آبله مرغان، سرخک، عفونت های پوستی باکتریایی، سیفلیس و آلرژی های مرتبط با دارو است. بهترین تست ازمایشگاهی برای تشخیص ابله میمون PCR  می باشد. نمونه های تشخیصی در این آزمایش ضایعات و آبله های سطح پوست می باشد.

درمان آبله میمون چیست؟

مراقبت های بالینی برای درمان آبله میمون باید به طور کامل برای کاهش علائم و جلوگیری از عواقب طولانی مدت برنامه ریزی شود. برای حفط وضعیت تغذیه مناسب باید به بیماران مایعات فراوان داده شود. درمان عفونت های ثانویه باکتریایی باید در لیست اقدامات ضروری قرار بگیرد.یک عامل و داروی ضد ویروسی به منظور درمان آبله میمونی ساخته شده و توانسته از سوی سازمان بهداشت جهانی مجوز کسب کند اما هنوز به مرحله تولید انبوه نرسیده و در دسترس همگان قرار نگرفته است.این دارو به نام  TECOVIRIMAT توسط آژانس دارویی اروپا برای بیماری آبله میمونی مورد آزمایش و تایید قرار گرفته است.

واکسیناسیون علیه آبله میمون:

شواهد نشان داده است که حدود 85 درصد موارد، واکسیناسیون در پیشگیری از آبله میمون موثر واقع می شود.در حال حاضر واکسنی که از ویروس ضعیف شده ساخته شده است برای مقاومت علیه آبله میمونی وجود دارد که به طور محدودی در دسترس افراد قرار دارد و در دو دوزتزریق می شود.

راه های پیشگیری از آبله میمونی:

افزایش آگاهی مردم درباره عوامل خطر و آموزش به مردم درباره اقدامات موثر در کاهش میزان شیوع این بیماری می تواند از موثرترین راه های پیشگیری از شیوع زیاد آبله میمونی به حساب بیاید. طبق گفته سازمان بهداشت جهانی مطالعات گسترده ای مبنی بر برنامه واکسیناسیون علیه این ویروس در حال انجام است. در صورت ابتلای افراد به آبله میمونی بهترین فرد برای مراقبت و پرستاری از فرد مبتلا کسی است که قبلا یک بار به این بیماری مبتلا شده و به نوعی علیه این بیماری واکسینه به حساب میآید. همچنین افراد باید با توجه به روش های انتقال بیماری از تماس فیزیکی بسیار نزدیک بپرهیزند و در معرض ترشحات فرد آلوده به ویروس آبله میمونی قرار نگیرند. از آنجایی که مخزن این بیماری هنوز ناشناخته است افراد باید کلیه جوانب احتیاط را درباره این بیماری و مصون ماندن از آن رعایت کنند.

همچنین تقویت سیستم ایمنی یکی دیگر از روش های پیشگیری و درمان این بیماری می باشد.