حمله و سکته قلبی یکی از علل اصلی مرگ و میر در جهان و یکی از علت های اصلی ناتوانی های طولانی مدت بزرگسالان به شمار می آید. بطوریکه طبق آمار بیماریهای قلبی نظیر فشار خون بالا، بیماری شریان کرونری(CAD)، نارسایی قلب، سکته قلبی و نقایص مادرزادی قلب و عروق در ایران سهم 44درصدی کل بیماری ها را به خود اختصاص داده است. بنابراین درمان و تشخیص زود هنگام آن امری بسیار مهم به شمار می آید. شناخت علائم سکته قلبی یا حملات قلبی نه تنها در نجات جان افراد بلکه در حفظ و بهبود کیفیت زندگی افراد نیز حائز اهمیت است. سکته و نارسایی قلبی یک موقعیت اورژانسی با مشخصه شروع ناگهانی و حاد می باشد. علت بروز این وضعیت این است که در مسیر عبور خون در رگ های قلب لخته هایی ایجاد می شود که می تواند ناشی از رسوب کلسترول در مسیر رگها باشد. در اثر تداوم رسوب کلسترول در این مسیر ، خون و مواد مغذی کافی به قلب نرسیده و در نتیجه آن نارسایی قلبی یا سندروم حاد کرونری بوجود آمده و در صورت عدم درمان منجر به ایجاد سکته قلبی می گردد.

نشانه های سکته قلبی چیست ؟

درد قفسه سینه بطور ناگهانی رخ داده و اغلب حتی علیرغم دریافت دارو بهبود پیدا نمی کند و ادامه پیدا می کند. برخی از بیماران دارای نشانه های پیش زمینه ای هستند. اما حدود نیمی از گزارشات فاقد علائم قبلی می باشند. بیماران ممکن است ترکیبی از نشانه های :

درد قفسه سینه، تنفس کوتاه، سو هاضمه، تهوع و یا اضطراب را داشته باشند. بعضا ممکن است افراد پوست سرد، رنگ پریده و مرطوب داشته باشند و سرعت و ضربان قلب از حالت عادی بیشتر باشد. این علائم ممکن است به مدت کوتاهی ظاهر شوند و یا ماندگار باشند.

در صورتی که علائم سکته قلبی را داشتیم چه کنیم؟

اگر علائم بالا درشما ظاهر شد، سریعا به حالت نیمه نشسته بخوابید و هر گونه فشار ناشی از لباس تنگ یا موارد دیگر را آزاد کنید. سریعا یک قرص نیتروگلیسیرین(TNG)  یا همان قرص زیرزبانی که حالت ژله ای دارد را زیر زبان گذاشته و صبر کنید تا قرص آب شود. در صورتی که درد و نشانه ها همچنان ادامه داشت به فاصله 5 دقیقه بعد قرص دوم را زیر زبان بگذارید و درصورتی که پس از آب شدن آن باز هم درد ادامه داشت 5دقیقه بعد از قرص دوم، قرص سوم را زیر زبان بگذارید. یعنی شما میتوانید نهایتا سه قرص را در بازه 15 دقیقه استفاده کنید. پس از بهبود نشانه ها سریعا برای بررسی بیشتر به بیمارستان مراجعه کنید.

علل بروز سکته قلبی

بر اساس مطالعات انجام شده عوامال دخیل در بروز این بیماری می توانند موارد زیر باشند:

  • استرس و اضطراب
  • عصبانیت
  • استعمال دخانیات
  • نوشیدنی های الکلی
  • افراد مبتلا به دیابت نوع 2
  • شیوه زندگی کم تحرک
  • استفاده از غذاهای پرچرب و روغن های جامد و بطور کلی الگوی غذایی نامناسب.

تشخیص سکته قلبی

 پس از ورود بیمار به بیمارستان از وی شرح حال اخذ می شود. این شرح حال به منظور بررسی سابقه سکته قلبی در وی و خانواده او و یا بروز علائم آن در فرد طی چند روز گذشته می باشد.

سپس از وی نوار قلب اخذ می شود. نوار قلب تستیست که در آن فعالیت الکتریکی سلول های قلبی بررسی می شوند و می تواند اطلاعات ارزشمندی را درباره اختلال ایجاد شده در قلب به ما ارائه کند. این تست به این صورت است که تعدادی لید در کانون های مختلف قرار داده می شود و طی چند ثانیه فعالیت الکتریکی قلب بررسی شده و بوسیله دستگاه روی صفحه کاغذی ترسیم می شود.

اکوگرافی

اکوکاردیوگرام برای ارزیابی عملکرد قلب به ویژه بطن به کار می رود. این دستگاه به نوعی مشابه عمل سونوگرافی است و انقباض و انبساط عضلات قلب را به ما نشان می دهد، این تست بویژه برای مواقعی کاربرد دارد که تغییرات ایجاد شده در نوارقلب قابل تشخیص نباشد. بوسیله اکوکاردیوگرام می توان حرکت ضعیف یا عدم حرکت دیواره قلب را آشکار ساخت.

آزمایش خون هم روش دیگریست که به تشخیص این بیماری کمک می کند زیرا پس از سکته قلبی فاکتورهای خاصی در خون تغییر می کند مانند: تروپونین، میوگلوبین، کراتین کینازو ایزوآنزیم ان ، که بوسیله آزمایش خون قابل تشخیص است.

درمان

پس از تزریق وریدی نیتروگلیسرین و مسکن قوی مانند مورفین، بیمار بوسیله دستگاه مانیتورینگ تحت کنترل مداوم قلب و ارگان های حیاتی قرار می گیرد. اکسیژن رسانی به بیمار تحت ماسک اکسیژن انجام می شود. به منظور جلوگیری از پیشرفت لخته شدن خون بیمار داروی ضدانعقاد دریافت می کند.

روش های تحت پوستی عروق کرونر

آنژیوپلاستی کرونری

یک کاتتر بالون دار به منظور باز کردن شریان مسدود شده وارد می شود، وقتی کاتتر در محل مورد نظر قرار گرفت بالون را بمدت چند ثانیه با فشار بالا متسع کرده و سپس آن را خالی می کنند. فشار ناشی از افزایش حجم بالن به احتمال خیلی زیاد لخته یا گرفتگی را  منهدم می کند. ممکن است به چندین بار پر و خالی کردن بالون برای تحقق هدف مورد نظر نیاز باشد.

استنت (فنر)گذاری شریان

فنر روی بالنی که بر کاتتر گذاشته می شود قرار می گیرد و به شیوه آنژیوپلاستی وارد سرخرگ شده، پس از باد کردن بالن فنر در مسیر رگ قرار می گیرد و آن مسیر برای همیشه باز می ماند و باعث می شود مجددا درآن محل گرفتگی در مسیر رگ تشکیل نشود.

پیشگیری

به طور قطع سبک زندگی می تواند یکی از تاثیر گذارترین عوامل در پیشگیری از سکته قلبی به حساب بیاید. تغذیه یکی از عواملیست که نقش حیاتی را در این مورد ایفا می کند، بطور کلی رژیم مناسب برای این افراد کم نمک و کم چربی می باشد، یعنی باید غذاهای فرآوری شده مثل سوسیس وکالباس و خوراکی هایی که نمک زیادی دارند مانند چیپس و پفک کمتر مصرف کنید. نوشیدنی های الکلی و دخانیات بر عملکرد قلب تاثیر منفی داشته و می تواند فرد را مستعد بروز سکته قلبی کند. همچنین در مصرف  قند مانند شیرینی و شکلات و کافئین مثل قهوه و چای باید اعتدال رعایت شود.

مواد غذایی مفید برای این افراد

کلسیم که در مواد لبنی وجود دارد اما باید توجه داشت که حتما از لبنیات کم چرب استفاده کنید. میوه و سبزیجات تازه: میوه های مفید برای بیماران قلبی شامل سیب، زردآلو، موز، توت ، اسفناج و کاهو می باشد. خشکبار و گوشت سفید مصرف کنید و از مصرف زیاد گوشت قرمز بپرهیزید. سعی کنید رژیم غذایی خود را به سمت غذاهای کم روغن تر با روغن های گیاهی تغییر دهید و از مصرف  زیاد روغن های جامد بپرهیزید. بطور کلی میزان نمک پیشنهاد شده برای بیماران قلبی در طول یک روز حدود یک قاشق چایخوری می باشد.

ورزش کردن میتواند عملکرد قلب را تا حد زیادی بهبود ببخشد و برای بیماران قلبی پیاده روی و ورزش های سبک و هوازی توصیه می شود.

بازگشت به فعالیت های روزمره

  • فعالیت جنسی:

به علت اینکه این موضوع انرژی زیادی از افراد می گیرد توصیه میشود تا 4الی 6 هفته پس از سکته فعالیت جنسی انجام نشود.

  • رانندگی:

پس از 4هفته میتوانید رانندگی کنید اما از رانندگی طولانی مدت بپرهیزید.

  • فشار خون خودرا مرتبا کنترل کنید.
  • از قرصهای ضد بارداری استفاده نکنید.
  • از حمام های طولانی و با آب سرد یا گرم خودداری کنید.
  • داروهای خود را مرتب و در وقت خود استفاده کنید .
  • وزن خود را کنترل کنید و اجازه ندهید وزنتان از محدوده طبیعی خارج شود.

پنج مکمل مفید برای قلب

  1. امگا باعث رقیق شدن خون شده و در نتیجه قلب برای به جریان انداختن خون فشار کمتری رو متحمل می شود، از گرفتگی عروق جلوگیری می کند و همچنین خاصیت کشسانی دیواره عروق را بیشتر می کند.
  2. ویتامین ای نیز تاثیر فوق العاده ای بر روی خاصیت کشسانی دیواره عروق دارد.
  3. مکمل های مفید برای هموروئید و واریس مانند دافلون و وینسین بدلیل محافظت از رگهای شما از ترک شدن دیواره عروق و چسبیدن پلاکتها به این ترکها و در نتیجه گرفتگی عروق جلوگیری می کنند.
  4. کیوتن یک آنتی اکسیدان پرقدرت و طبیعی می باشد که انرژی آزاد شده در عضله قلب را افزایش داده و سبب می گردد قلب با انرژی تر و شاداب تر بتپد. همچنین کیوتن باعث خنثی شدن مواد سمی ایجاد شده در اثر استرس و فشار های عصبی می شود.
  5. بروملین باعث کاهش چسبندگی پلاکتها به یکدیگر و در نتیجه کاهش غلظت خون می گردد. بروملین به صورت طبیعی از آناناس و برخی مکمل ها مانند آناهیل و اینفلامید  می تواند تامین شود.

    منابع:

    Study of some risk factors and accelerating factors of heart
    attack and the delay reasons in referring to the
    Mazandaran Cardiac Center in 2009
    Hedayat Jafari

    https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/001789699605500209

    کتاب اصول تغذیه کراس

    کتاب قلب و عروق برونر و سودارث