درخت جینکوبیلوبا یکی از قدیمی ترین گونه های درختی زنده روی زمین است. جینکوبیلوبا یک درخت بزرگ با برگهای بادبزنی است. معمولا در تمام مکمل هایی که از این درخت بدست میاید از برگ آن استفاده می شود. مکمل این درخت برای درمان مشکلات حافظه استفاده می شود و معمولا از طریق خوراکی استفاده می شود. درخت جینکوبیلوبا بیشتر از 200 میلیون سال قدمت دارد. این درخت بومی کشور های چین، ژاپن و کره می باشد اما امروزه در ایالات متحده امریکا و اروپا نیز رشد می کند. از خواص گیاه جینکوبیلوبا علاوه بر بهبود حافظه میتوان به تقویت جریان خون اشاره کرد. همچنین این گیاه دارای خواص آنتی اکسیدانی می باشد که برای جلوگیری از بیماری سرطان مفید می باشد و از همین رو از آن برای کند کردن تغییرات مخرب در مغز استفاده می کنند.

از آنجایی که گیاه جینکوبیلوبا از دیرباز وجود داشته است، مردم از آن برای اهداف درمانی بسیاری استفاده کرده اند. برای مثال از کاربرد های درمانی ان میتوان به مشکلات حافظه، فکر، اضطراب و مشکلات بینایی و بسیاری از مشکلات مرتبط با سلامت جسمانی و روانی اشاره کرد.

کاربرد های جینکوبیلوبا

از جمله شرایطی که جینکوبیلوبا بر آنها تاثیر مثبت میگذارد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

  1. اضطراب: طبق بررسی ها، مصرف عصاره گیاه جینکوبیلوبا به مدت چهارهفته میتواند علائم اضطراب را کاهش دهد.
  2. بیماری هایی مشابه آلزایمر و بیماری هایی که در فرایند تفکر اختلال ایجاد می کنند و باعث زوال عقل می شوند: مصرف خوراکی جینکوبیلوبا به میزان 204 میلی گرم در روز نشانه های زوال عقل و آلزایمر را بهبود میبخشد.
  3. از دست دادن شنوایی: طبق پژوهش های انجام شده تجویز جینکوبیلوبا از راه خون برای بیماران مبتلا به کم شنوایی در کنار درمان های دارویی منظم، میتواند به بهبود شنوایی کمک کند.
  4. سندروم پیش از قاعدگی(PMS) : بنظر میرسد مصرف خوراکی عصاره گیاه جینکوبیلوبا حساسیت سینه و سایر عوارض ناشی از  سندروم پیش از قاعدگی را تسکین میدهد. دستور مصرف این عصاره برای دوره قاعدگی بصورت شروع مصرف از روز شانزدهم چرخه تا روز پنجم چرخه بعدی می باشد.
  5. بیماری اسکیزوفرنی یا روان گسیختگی: مصرف خوراکی عصاره برگ گیاه جینکوبیلوبا بصورت روزانه در کنار سایر درمان های دارویی برای این بیماران به مدت هشت الی شانزده هفته میتواند برخی از نشانه های اسکیزوفرنی را کاهش دهد. همچنین مصرف جینکوبیلوبا میتواند عوارض جانبی داروهای ضد روان پریشی مانند تشنگی، یبوست و اختلالات حرکتی را کاهش دهد.
  6. سکته : به نظر میرسد مصرف خوراکی جینکوبیلوبا و یا تزریق آن همراه با سایر درمان های استاندارد پزشکی باعث بهبود آسیب های ناشی از سکته و بهبود تفکر، حافظه و توانایی انجام فعالیت های روزمره در افرادی که دچار سکته شده اند می شود.
  7. سرگیجه:  طبق بررسی های انجام شده مصرف خوراکی جینکوبیلوبا میتواند علائم سرگیجه ناشی از اختلالات تعادلی را بهبود ببخشد اما هنوز شواهد قطعی ای بر تاثیر این دارو بر سرگیجه های ناشی از کمبود جریان خون در مغز وجود ندارد.

از جمله مواردی که مصرف مکمل های جینکوبیلوبا بر آنها موثر نمی باشد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

  1. مشکلات جنسی ناشی از دارو های ضد افسردگی (اختلال عملکرد جنسی): مصرف خوراکی جینکوبیلوبا مشکلات جنسی ناشی از این دارو های را بهبود نمیبخشد.
  2. بیماری های قلبی: مصرف خوراکی این مکمل احتمال حمله قلبی، درد قفسه سینه و یا سکته مغزی را در افراد کاهش نمیدهد.
  3. کاهش حافظه و مهارت های تفکر در افرادی که با داروهای سرطان درمان می شوند: مصرف خوراکی جینکوبیلوبا از مشکلات فکری ناشی از شیمی درمانی در افرادی که تحت درمان بیماری سرطان هستند، جلوگیری نمی کند.
  4. فشار خون بالا. مصرف خوراکی عصاره برگ جینکوبیلوبا باعث کاهش فشار خون در افراد مسن مبتلا به فشار خون بالا نمی شود.
  5. مولتیپل اسکلروزیس (MS): مصرف فراورده های جینکوبیلوبا عملکرد ذهنی یا ناتوانی را در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس هستند بهبود نمی بخشد.
  6. وزوز گوش: به نظر نمیرسد که جینکوبیلوبا در بهبود وزوز گوش تاثیری داشته باشد.

عوارض جانبی جینکوبیلوبا:

مصرف عصاره برگ جینکوبیلوبا برای اکثریت افراد بی خطر می باشد. اما از عوارض جانبی جزئیی که از آن گزارش شده میتوان به مواردی مثل ناراحتی معده، سردرد، سرگیجه و واکنش های پوستی آلرژیک اشاره کرد. همچنین حدس و گمان هایی درباره اینکه جینکوبیلوبا میتواند خطر کبودی و خونریزی را افزایش دهد یا باعث آریتمی شود نیز وجود دارد. دانه بو داده یا گیاه جینکوبیلوبا خام ممکن است زمانی که از راه خوراکی مصرف شود فرد را دچار عوارض جانبی مختصری کند و بنابراین مصرف آن از این روش توصیه نمی شود. همچنین خوردن بیش از 10 دانه برشته در روز می تواند عوارض جانبی جدی مانند تشنج ایجاد کند و همچنین خوردن دانه های تازه ان میتواند باعث مرگ شود.

هشدار واحتیاطات ویژه:

بارداری: جینکوبیلوبا  زمانی که در دوران بارداری به صورت خوراکی مصرف شود، میتواند برای سلامت مادر و جنین خطرناک واقع شود. و همچنین ممکن است باعث زایمان زودرس یا خونریزی اضافی در حین زایمان شود.

تغذیه با شیر مادر: درباره این موضوع که مصرف جینکوبیلوبا برای مادران شیرده مضر است یا خیر هنوز اطلاعات کافی در دست نداریم بنابراین توصیه می شود که مادران در حین دوران شیردهی از این مکمل استفاده نکنند.

دوز مصرفی مناسب جینکوبیلوبا:

جینکوبیلوبا اغلب توسط بزرگسالان در دوزهای 60-240 میلی گرم خوراکی روزانه تا 6 ماه استفاده می شود. دوز ممکن است بسته به فرمول خاص مورد استفاده شرکت های دارویی متفاوت باشد. بهتر است برای اطمینان بیشتر با پزشک خود در این باره مشورت کنید. همچنین به یاد داشته باشد که این محصول را از برند معتبری خریداری کنید چرا که مشکلات کیفیتی این دارو از مسائل بسیار مهمی به شمار میرود.

جینکوبیلوبا با چه داروهایی تداخل دارد؟

  1. Efavirenz برای درمان عفونت HIV استفاده می شود. مصرف عصاره جینکوبیلوبا همراه با افاویرنز ممکن است اثرات افاویرنز را کاهش دهد. درصورتی که افاویرنز استفاده می کنید قبل از مصرف جینکوبیلوبا ، با پزشک خود صحبت کنید.
  2. تالینولول:   مصرف عصاره برگ جینکوبیلوبا چندین بار در روز ممکن است سطح تالینولول را افزایش دهد. این ممکن است اثرات و عوارض جانبی این دارو را افزایش دهد. اما به نظر نمی رسد مصرف یک دوز جینکوبیلوبا بر سطح تالینولول تأثیر بگذارد.
  3. آلپرازولام: مصرف جینکوبیلوبا همراه با آلپرازولام ممکن است اثرات آلپرازولام را در برخی افراد کاهش دهد.
  4. ایبوپروفن : جینکوبیلوبا فرایند لخته شدن خون را کند می کند. ایبوپروفن هم همین تاثیر را بر روند لخته شدن خون میگذارد. پس مصرف همزمان جینکو با ایبوپروفن ممکن است لخته شدن خون را بسیار کند کند و احتمال کبودی و خونریزی را افزایش دهد.
  5. داروهای تغییر یافته توسط کبد: برخی از داروها توسط کبد تغییر یافته و تجزیه می شوند. جینکو ممکن است سرعت تجزیه این داروها توسط کبد را تغییر دهد. این موضوع می تواند اثرات و عوارض جانبی این داروها را تغییر دهد.
  6. داروهای با عوارض جانبی تشنج: جینکوبیلوبا ممکن است خطر تشنج را در برخی افراد افزایش دهد. برخی داروها نیز وجود دارند که می توانند خطر تشنج را افزایش دهند و مصرف این محصولات با هم ممکن است خطر تشنج را تا میزان خطرناکی افزایش دهد.
  7. داروهای کند کننده انعقاد خون: جینکو ممکن است لخته شدن خون را کند کند. مصرف جینکو همراه با داروهایی که لخته شدن خون را نیز کند می کنند، ممکن است خطر کبودی و خونریزی را افزایش دهد.
  8. وارفارین: مصرف جینکو همراه با وارفارین ممکن است احتمال کبودی و خونریزی جدی را افزایش دهد. هنگام مصرف این دو همزمان باهم حتما مرتبا ازمایش خون بدهید.

منابع:

Koltai, M., Tosaki, A., Hosford, D., and Braquet, P. Ginkgolide B protects isolated hearts against arrhythmias induced by ischemia but not reperfusion. Eur J Pharmacol 5-19-1989;164(2):293-302. View abstract.

Kose, K. and Dogan, P. Lipoperoxidation induced by hydrogen peroxide in human erythrocyte membranes. 1. Protective effect of Ginkgo biloba extract (EGb 761). J Int Med Res 1995;23(1):1-8. View abstract.

Laws, K. R., Sweetnam, H., and Kondel, T. K. Is Ginkgo biloba a cognitive enhancer in healthy individuals? A meta-analysis. Hum.Psychopharmacol. 2012;27(6):527-533. View abstract.

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-333/ginkgo

https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements-ginkgo/art-20362032