تبخال

هرپس سیمپلکس لبیالیس، که به نام تبخال  یا تاول های لب نیز شناخته می شود؛ یک ضایعه عفونی دهانی است که ناشی از ویروسی به نام هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) که شایع ترین نوع عفونت ویروسی عود کننده می باشد، است. ویروس تبخال معمولا در دوران کودکی از طریق تماس غیر حنسی منتقل می شود و همچنین این عفونت میتواند در دوران بلوغ و جوانی نیز کسب شود. خوب است بدانید این عفونت پس از اکتساب دائم العمر حساب می شود و ویروس آن تا پایان عمر در بدن شما باقی خواهد ماند. تبخال ، تاول های ریزی دارد که پر از مایع هستند و اغلب به صورت تکه ای در کنار هم قرار می گیرند. در صورتی که تالو ها پراه شوند دلمه (ضایعه) ای ایجاد می شود که می تواند تا چند روز در محل باقی بماند. بهبود کامل تبخال و آثار زخم ناشی از آن معمولا حدود دو الی سه هفته زمان لازم دارد.

راه های انتقال تبخال:

تبخال از طریق تماس نزدیک مثل بوسیدن، از فردی به فرد دیگر سرایت می کند. این بیماری معمولا بواسطه ویروس HSV-1 یا هرپس سیمپلکس نوع 1 ایجاد می شود اما دیده شده که هرپس نوع 2 نیز میتواند عامل ایجاد کننده آن باشد. هر دو نوع این ویروس میتواند بر دهان و اندام تناسلی شما تاثیر بگذارد و هم از طریق رابطه جنسی و هم از طریق دهانی منتقل شود. در صورتی که مبتلا به تبخال شوید، حتی اگر زخمی دیده نشود این بیماری میتواند مسری باشد و از فردی به فرد دیگر سرایت کند.

چرا به تبخال دچار می شویم؟

همانطور که در بالا توضیح داده شد تبخال توسط گونه خاصی از ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می شود. گونه  HSV-2 معمولا مسئول تبخال تناسلی می باشد. اما هر یک از این دو نوع ویروس می توانند از طریق تماس نزدیک مثل رابطه جنسی و یا بوسیدن و رابطه جنسی دهانی به صورت یا اندام تناسلی سرایت کند. همچنین بدانید که ظروف غذاخوری مشترک و تیغ های اصلاح و حوله ها نیز میتوانند باعث گسترش ویروس تبخال شوند.

تبخال تا زمانی مسری به حساب می آید که تاول های تراوش کننده داشته باشد زیرا ویروس میتواند به راحتی از طریق تماس با مایعات بدن فرد آلوده پخش شود. اما شما به عنوان یک فرد آلوده به ویروس تبخال حتی اگر تاول نداشته باشید میتوانید ویروس را پخش کنید. بسیاری از افرادی که به ویروس تبخال آلوده می شوند هرگز علامت و نشانه ای بروز نمیدهند.

هنگامی که یک دوره عفونت تبخال را تجربه کردید، ویروس در سلول های عصبی پوست شما نهفته است و ممکن است بصورت تبخال دیگری در همان محل قبلی ظاهر شود.

عللی که باعث عور مکرر تبخال می شوند:

عفونت ویروسی یا تب

نغییرات هورمونی  مانند تغییرات مربوط به دوره قائدگی

فشار

خستگی

قرار گرفتن بیش از اندازه در معرض باد و نور خورشید

تغییرات در سیستم ایمنی بدن

آسیب های پوستی

ریسک فاکتور هایی که افراد را در معرض ابتلا به تبخال قرار میدهند چه مواردی هستند؟

تقریبا همه افراد در معرض خطر ویروس تبخال هستند. بیشتر افراد بزرگسال حامل ویروسی هستند که باعث ایجاد تبخال می شود. حتی در صورتی که هرگز علائمی را بروز نداده باشند.

اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارد در اثر شرایط و استفاده از درمان های زیر به شدت در معرض  خطر تبخال هستید:

بیماری ایدز، HIV

اگزما یا درماتیت اتوپیک

شیمی درمانی سرطان

داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی که برای بیمارانی استفاده می شود که تازه عمل پیوند انجام داده اند.

تشخیص تبخال:

تشخیص تبخال معمولا بر اساس بررسی طاهر زخم و تاول ها صورت می گیرد. پزشک و پرستار باید از بیمار درباره سابقه ضایعات دهانی بیمار سوال کنند. ضایعات دهانی معمولا به صورت پاپول هایی بر سطح پوست ظاهر میشود (پاپول ها ضایعاتی کوچک و سفت هستند.) و با گذشت زمان درون آن تبدیل به وزیکول (ضایعاتی که درون آنها پر از مایع میباشد) تبدیل می شود. معمولا شروع مرحله بهبود بین 72 الی 96 ساعت پس از ظاهر شدن وزیکول ها بر سطح پوست می باشد. قبل از ایجاد شدن ضایعات پوستی ناشی از تبخال، حدود 60 درصد از بیماران احساس خارش و گزگز و بعضا سوزش درناحیه اطراف لب را تجربه می کنند. درصورتی که الگوی ضایعات ایجاد شده مربوط به ویروس هرپس سیمپلکس و بیماری تبخال نباشد ، سریعا تست ازمایشگاهی با استفاده از تکنیک های ایمونوفلورسنس و کشت ویروسی طی 24 الی 48 ساعت انجام می شود. مدیریت بهبودی پس از ایجاد تبخال به چند متغیر بستگی دارد از جمله : اینکه تبخال برای بار اول ایجاد شده است و یا عود کننده است ؟

اینکه آیا بیمار مورد نظر شما دچار نقص ایمنی هست یا خیر.

نشانه های تبخال:

معمولا ایجاد تبخال چند مرحله دارد:

گزگز و خارش: بسیاری از افراد برای مدت یک روز یا بیشتر قبل از ظاهر شدن یک نقظه کوچک ، سخت و دردناک احساس سوزن سوزن شدن و خارش در اطراف لب ها پیدا می کنند.

تاول ها: تاول های کوچک ممکن است باهم ترکیب شوند و سپس ترکیده و ایجاد زخم های باز و کم عمق کنند.

بسته به اینکه اولین شیوع شما باشد و یا عود مکرر باشدنشانه ها متفاوت است.

در مرتبه اول شیوع ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

تب

لثه های دردناک

گلو درد

سردرد

تورم غدد لنفاوی

درد های عضلانی

درمان تبخال:

هیچ درمانی برای تبخال وجود ندارد اما درمان می تواند بصورت مدیریت شیوع بیماری کمک کننده باشد.

قرص ها یا کرم های ضد ویروس تجویزی می توانند به بهبود سریع تر زخم کمک کنند و همچنین ممکن است دفعات، طول و شد طغیان را کاهش دهد. عفونت های اولیه ناشی از ویروس تبخال معمولا با دارو های ضد ویروسی خوراکی درمان می شود. اما برای عفونت های مکرر ویروس تبخال، از داروهای ضد ویروسی موضعی، استروئیدهای موضعی که یا به تنهایی و یا همراه با داروهای ضد ویروسی تجویز می شود. به یاد داشته باشید که هنگامی که استروئیدهای موضعی  به تنهایی استفاده می شوند دارای اثرات موثر تری از درمان های سیستمیک می باشند.  مطالعات نشان می دهند که درمان ترکیبی با یک ضد ویروس خوراکی و کورتیکو استروئید موضعی منجر به بهبود عمده در دوره بالینی بیماری تبخال می شود. علاوه بر این موضوع، استفاده از ضد ویروس های خوراکی بصورت پیشگیرانه برای مقابله با کاهش فراوانی عود تبخال پیشنهاد می شود.

به یاد داشته باشید که بهبود بیماری تبخال تا حد زیادی به رعایت کردن بهداشت فردی بستگی دارد.

عوارض تبخال:

در برخی از افراد ویروس تبخال می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در سایر نواحی بدن شود مانند:

نوک انگشتان: هر دو گونه ویروس تبخال می توانند به انگشتان منتقل شوند این نوع عفونت اغلب به عنوان هرپس سفید شناخته می شود.کودکانی که شست خود را میمکند ممکن است عفونت را از دهان خود به انگشتانشان منتقل کنند.

چشم ها : این ویروس گاهی اوقات می تواند باعث عفونت چشم شود. عفونت های مکرر میتواند باعث زخم و آسیب شوند که ممکن است منجر به مشکلات بینایی یا ازدست دادن قدرت بینایی شود.

مناطق گسترده ای از پوست: افرادی که به بیماری اگزما مبتلا می شوند در معرض خطر بیشتری برای انتشار تبخال در سراسر بدن خود هستند در معرض خطر بیشتری برای انتشار تبخال در سراسر بدن خود هستند. این موضوع می تواند تبدیل به یک اورژانس پزشکی شود.

پیشگیری از بروز تبخال:

اگر بیشتر از 9 مرتبه در سال دچار تبخال می شوید و یا در معرض خطر شدیدی هستید، پزشک ممکن است برای شما داروهای ضد ویرسی تجویز کند که باید آن را به طور منظم مصرف کنید. اگر فعالیت هایی انجام میدهید که ریسک بروز تبخال را در شما بالا میبرد سعی کنید حدالامکان آن ها را کاهش دهید.

درصورت وجود تاول از بوسیدن و یا تماس با افراد دیگر خودداری کنید. زمانی که مایع از تاول ها نشت پیدا کند ویروس به راحتی پخش می شود.

از اشتراک گذاری وسایل شخصی خود مثل ظروف و حوله و تیغ خودداری کنید.

دستان خودرا تمیز نگاه دارید و از دست زدن به تاول های صورت خود و به خصوص افراد دیگر مثل نوزادان خودداری کنید.

منابع:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23541214/

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cold-sore/symptoms-causes/syc-20371017