بازگشت بویایی پس از کرونا

حس بویایی یکی از حواس پنج گانه ایست که برای لذت بردن از بو های خوراکی ها و حس کردن مولکول های بودار اطرافمان به کمک ما می‌آید. همچنین سیستم بویایی ارتباط زیادی با سیستم چشایی دارد و برای حس کردن مزه خوراکی ها احتیاج به عملکرد درستی از سیستم بویایی داریم و نقش این سیستم در ایمنی ما نیز بسیار حیاتی بوده و در موارد زیادی می‌تواند نجات بخش واقع شود. از دست دادن حس بویایی یکی از عوارض شایع بیماری کرونا می‌باشد. بطور میانگین حدود 68درصد از افراد در دوران بیماری کرونا حس بویایی خود را از دست می‌دهند، درحالی که این عارضه گذراست و حتی می‌تواند در سایر بیماری های دیگر هم مانند سرما خوردگی رخ دهد. مدت زمان فقدان حس بویایی و بدنبال آن چشایی در افراد مختلف به یک میزان  بروز پیدا نمی کند، اما بطور کلی از ابتدای شروع بیماری تا مدتی پس از آن افراد با این مشکل مواجه می شوند. شواهد و بررسی ها نشان داده است که بازگشت حس بویایی در افراد از 1هفته الی 8ماه بعد از بیماری متغیر می‌باشد. مخاطی که از غدد سروزی بینی ترشح می شود مایع مهمی برای رشد گیرنده های بویایی و حفظ عملکرد آنهاست که در بیماری کرونا فعالیت ویروس ها و عدم تولید ماده مخاطی باعث از بین رفتن فعالیت این گیرنده ها و نهایتا بروز حالت کربویی در افراد می‌شود؛ بعضا هم این حالت ناشی از التهاب های موضعی عصب بویایی می‌باشد و برخلاف تصور عده ای از افراد آنوسمی یا همان از بین رفتن حس بویایی ناشی از انتشار عفونت به مغز و یا کسالت نیست بلکه در درجه اول بخاطر عفونت اپی تلیوم بینی می‌باشد. پاتوفیزیولوژی و درمان بالقوه برای از دست دادن حس بویایی ناشی از ویروس covid-19 بطور کامل شناسایی نشده است اما در این مطلب سعی کرده ایم تا راهکارهای موثر بر درمان این مشکل را به شما ارائه دهیم.

راهکارهای موثر بر بازگشت بویایی پس از کرونا

بر اساس تحقیقات، مهارکننده های فسفو دی استرازها، انسولین و کورتیکو استروئید ها می‌توانند بر بهبود اختلالات بویایی و چشایی موثر واقع شوند. ملاتونین بعنوان یک ضد التهاب، آنتی اکسیدان و داروی تقویت کننده سیستم ایمنی با خصوصیات ایمنی بسیار خوب شناخته شده است. با توجه به اندازه کوچک مولکولهای آن و خاصیت آمفیفیلیک آن (مولکولی با یک سر آبدوست و یک سر آبگریز) خاصیت انتشار بالایی دارد و طی پژوهش هایی مشخص شده است که ملاتونین می تواند بر بهبود حس بویایی و چشایی از دست رفته افراد موثر واقع شود.

امگا3  که در روغن ماهی یافت میشود، یکی از بخش های حیاتی غشا هستند که اثرات قابل توجهی بر بیان ژن دارند. طی یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده که اثرات امگا 3بر روی بازگشت بویایی پس از کرونا را ارزیابی می کرد؛ مشخص شد که شست و شوی بینی با مکمل های حاوی امگا3 با دوز کلی 2000میلی گرم در روز اثرات مفیدی برکاهش حس بویایی پس از کرونا دارد.

استاتین ها که گروهی از دارو ها هستند که مکانیسم عملشان کاهش کلسترول خون و LDL می‌باشد، بر بهبود آنوریسم تاثیر مثبت دارند.

ویتامین c یا آسکوربیک اسید ترکیبیست که در انواع مرکبات مانند پرتقال و گریپ فروت و نارنگی یافت می شود. تحقیقات نشان داده که خوراکی های دارای این ویتامین علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بر بازگشت بویایی پس از کرونا نیز کمک می کند. 

بسیاری از پژوهش ها نقش مفید رایحه درمانی و استفاده از گیاهان و خوراکی ها را در بهبود مشکلات سیستم بویایی نشان می دهد؛ همچنین  گیاهان دارویی به علت منشا طبیعی خود دارای عوارض جانبی کمتری نسبت به ترکیبات شیمیایی  هستند. در طب سنتی برای بازگشت حس بویایی از گیاه کهندار و جوشانده جینسینگ استفاده می‌شود. همچنین توصیه میشود تا افراد بطور مداوم و روزانه یکسری از بو ها را استشمام کنند تا گیرنده های بویایی تحریک شده و روند بهبودی تسریع شود، در واقع این عمل به مغز کمک میکند تا بتواند سریع تر مکانیسم بویایی را یادآوری کند .

رایحه هایی که توصیه می‌شود افراد برای بازگشت بویایی پس از کرونا 2 الی 3 بار در روز آنها را استشمام کنند:

 زنجبیل، میخک، هل، دارچین ، لیمو ترش واکالیپتوس.

همچنین  بخور دادن با گیاهانی مثل ناخنک و میخک و آویشن و اکالیپتوس میتواند مجاری تنفسی را باز کرده و اعصاب بویایی را تحریک می کند. استشمام دود سیاهدانه در محیط نیز میتواند باعث بهبود حس بویایی شود .

شست و شوی بینی با محلول های خاص میتواند به بهبود حس بویایی کمک کند، به این منظور می توانید از سرم های شست و شو و یا آب نمک رقیق و یا آب جوشانده شده استفاده کنید.

به غیر از موارد ذکر شده شما می توانید از ترکیباتی که بوهای شدیدی داشته و برای سیستم بویایی تحریک کننده به حساب می آیند استفاده کنید، مانند ادکلن ها و قهوه و سرکه و سایر ترکیبات دیگر.

دارو درمانی برای بهبود حس بویایی نیزمی تواند در مدت کوتاهی باعث بهبود شما شود و کمک کننده واقع شوند. داروهایی که به این منظور استفاده می شوند بیشتر از دسته کورتون ها هستند که باید توجه داشته باشید که تنها با دستور پزشک مصرف آنها را شروع کنید چرا که احتمال بروز عوارض ناشی از کورتیکواستروئید ها مانند پوکی استخوان، فشارخون بالا، تغییرات خلقی و بروز ادم در بدن وجود دارد.

به یاد داشته باشید که مصرف سیگار و تنباکو و قلیان و سایر دخانیات اثر بسیار مخربی بر بهبود حس بویایی دارد و حدالامکان از استعمال آنها بپرهیزید.

درصورت انجام توصیه های فوق و عدم بازگشت بویایی پس از کرونا به منظور بررسی های بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

منابع:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7839424/

https://www.nature.com/articles/s41586-020-2943-z.pdf

https://ent.cochrane.org/

https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/S001429992100738X?token=991B2BA4F8E022C15EAECFDC5765A2D6540073A733E869F80B48F63D0DB6B8969BDF27DC44CC75252C3434D52566E587&originRegion=eu-west-1&originCreation=20220405071815