آنتی بیوتیک

هنگامی که آنتی بیوتیک ها برای اولین بار در اواسط قرن گذشته به جامعه پزشکی معرفی شدند ، به عنوان دارو های شگفت انگیزی مورد استقبال قرار گرفتند. پزشکان و بیماران به طور ویژه ای تحت تاثیر عملکرد شگفت انگیز این دارو ها قرار گرفتند. در 50 60 سال گذشته انتظار پزشکان از انتی بیوتیک ها این بود که بتوانند در درمان تمام عفونت های ناشی از باکتری موفق عمل کنند. قبل از سال 1940 عفونت ها به واسطه درمان جراحی، ترکیبات نقره، ضد عفونی کننده ها و یا آرسنیک درمان می شدند.

آنتی بیوتیک ها برای درمان یا پیشگیری از برخی از انواع عفونت های باکتریایی استفاده می شود. آنها با از بین بردن باکتری ها یا جلوگیری از گسترش آنها تاثیر خود را بر بیماری میگذارند. اما به یاد داشته باشید که آنتی بیوتیک ها برای تمام انواع عفونت ها موثر نیستند.

بسیاری از عفونت های باکتریایی خفیف خود به خود بدون نیاز به استفاده از انتی بیوتیک ها درمان میشوند. آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا و اکثر سرفه ها و گلودرد ها موثر نمی باشند چرا که آنتی بیوتیک ها صرفا بر انواعی از بیماری ها تاثیر گذارند که عامل ایجاد کننده آن باکتری ها باشند.

انتی بیوتیک ها به طور معمول برای درمان موارد زیر استفاده نمی شوند:

عفونت های قفسه سینه

عفونت گوش در کودکان

گلو درد

در مورد آنتی بیوتیک ها شما باید توصیه های پزشک خود را درباره نیاز یا عدم نیاز به آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماری خود در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که مصرف کردن آنتی بیوتیک ها در زمانی که به آن ها احتیاجی ندارید در آینده میتواند مشکلات بزرگی را برای شما ایجاد کند.

چه زمانی احتیاج به استفاده از آنتی بیوتیک ها دارید؟

آنتی بیوتیک ها ممکن است برای درمان عفونت های باکتریایی استفاده شود که :

احتمال درمان آن ها بدون استفاده از آنتی بیوتیک ها خیلی کم باشد.

میتواند به دیگران سرایت کرده و سایرین را آلوده کند.

پاکسازی عفونت و درمان بیماری بدون استفاده از آنتی بیوتیک ها خیلی طول بکشد.

بیماری خطر عوارض جدی تری را به دنبال داشته باشد.

آنتی بیوتیک تراپی پروفیلاکسی چیست؟

ممکن است پزشکان برای افرادی که در معرض خطر یک عفونت قرار دارند به عنوان یک اقدام احتیاطی آنتی بیوتیک تجویز کند تا از ابتلا به آن عفونت پیشگیری شود. به این روش اصطلاحا آنتی بیوتیک تراپی پروفیلاکسی گفته می شود.

چگونه از آنتی بیوتیک ها استفاده کنیم؟

آنتی بیوتیک ها را طبق دستور العمل روی بسته یا بروشور و یا طبق روشی که پزشک تجویز کرده است مصرف کنید.

اشکال مختلف آنتی بیوتیک ها می توانند به صورت :

قرص ها، کپسول ها یا مایعاتی که مینوشید باشند که این دسته از آنتی بیوتیک ها میتوانند برای درمان اکثر انواع عفونت های خفیف تا متوسط در بدن مورد استفاده قرار بگیرند.

کرم ها، لوسیون ها، اسپری ها و قطره ها. این دسته از آنتی بیوتیک ها اغلب برای درمان عفونت های پوستی و عفونت چشم یا گوش استفاده می شوند.

فرم تزریقی. این دسته را میتوان بصورت تزریق مستقیم در ورید ها (رگ) و یا تزریق در ماهیچه های بدن استفاده کرد. فرم تزریقی آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های جدی تر به کار میروند.

مصرف دوز های آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک ها دسته ای از داروها هستند که حتما باید در زمان مقرر و با فواصل زمانی معین بین دو دوز مصرف شوند تا تاثیر خود را بر عفونت بگذارند. در صورتی که مصرف یک دوز از آنتی بیوتیک خود را فراموش کردید، به محض یاد آوری آن دوز را مصرف کنید و سپس به طور معمول دوره مصرف آنتی بیوتیک خود را ادامه دهید.

اما اگر مدت زمان زیادی از زمان مصرف داروی شما گذشته و تقریبا موعد مصرف دوز بعدی فرا رسیده است دوز فراموش شده را رها کنید و برای جبران نوبت فراموش شده دوز مجدد مصرف نکنید. سپس به مصرف روتین نوبت های بعدی خود ادامه دهید.

مصرف تصادفی دوز اضافی یا بیشتر از مقدار تعیین شده

اگر دو دوز را نزدیکتر از مدت زمان توصیه شده مصرف کنید این کار خطر عوارض جانبی را افزایش میدهد. مصرف تصادفی یک دوز اضافی از آنتی بیوتیک ها بعید است که آسیب جدی ای به بدن شما وارد کند. اما در صورتی که احساس کردید دچار عوارض جدی ای شده اید به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض آنتی بیوتیک ها چه مواردی هستند؟

آنتی بیوتیک ها مانند هر دارویی دارای عوارض جانبی هستند. اکثر انتی بیوتیک ها اگر به درستی مصرف شوند عوارض جدی ای برجای نمیگذارند. به طور کلی بروز عوارض جدی نادر است.

عوارض جانبی رایج آنتی بیوتیک ها عبارتند از:

احساس ضعف و بیماری

اسهال

نفخ و سو هاضمه

برخی از افراد ممکن است نسبت به آنتی بیوتیک ها به ویژه پنی سلین و دسته ای از آنتی بیوتیک ها به نام سفالوسپورین ها واکنش آلرژیک از خود نشان دهند. در موارد اندکی این موضوع میتواند باعث ایجاد یک واکنش آلرژیک شدید تر و بروز شوک آنافیلاکسی شود که این موضوع به طور قطع یک اورژانس پزشکی به حساب می آید.

ملاحظات حین مصرف آنتی بیوتیک ها

برخی از آنتی بیوتیک ها برای زنان باردار یا مادران شیرده مناسب نیستند. به یاد داشته باشید که فقط آنتی بیوتیک تجویز شده برای خود را مصرف کنید و از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک یا قرض کردن دارو از دوست و آشنا بپرهیزید.

تعدادی از آنتی بیوتیک ها نباید با داروهای دیگر مثل قرص های ضد بارداری و یا الکل مصرف شوند.

حتما پیش از مصرف آنتی بیوتیک ها بروشور اطلاعات داخل جعبه را با دقت بخوانید و هرگونه پرسش و نگرانی خود درباره مصرف دارو را با پزشک خود درمیان بگذارید.

به طور کلی هنگام مصرف آنتی بیوتیک هایی مانند مترونیندازول و تینیدازول نباید الکل مصرف کنید. در صورت نوشیدن الکی حین مصرف این آنتی بیوتیک ها ممکن است احساس ضعف ، درد شکم، گرگرفتگی، سردرد، احساس سرگیجه و احساس خواب آلودگی داشته باشید.

همچنین توصیه می شود از مصرف همزمان پنی سیلین با متوترکسات که برای درمان پسوریازیس، آرتریت روماتوئید و برخی از انواع سرطان استفاده می شود، خودداری کنید. با این حال، برخی از اشکال پنی سیلین، مانند آموکسی سیلین، می توانند در ترکیب با متوترکسات استفاده شوند. در صورت مصرف پنی سیلین و آلوپورینول که برای درمان نقرس استفاده می شود، ممکن است دچار بثورات پوستی شوید.

انواع مختلف آنتی بیوتیک ها

صد ها نوع آنتی بیوتیک وجود دارد اما به طور کلی میتوان آنها را به شش گروه تقسیم کرد.

پنی سیلین ها : مانند پنی سیلین، آموکسی سیلین، کوآموکسی کلاو، فلوکلوکساسیلین و فنوکسی متیل پنی سیلین. این دسته به طور گسترده برای درمان انواع عفونت ها از جمله عفونت های پوست، عفونت قفسه سینه و عفونت های دستگاه ادراری استفاده می شود.
سفالوسپورین ها: مانند سفالکسین . این دسته برای درمان طیف گسترده ای از عفونت ها استفاده می شود. بعضی از آن ها برای درمان سپتی سمی و مننژیت موثر هستند.
آمینوگلیکوزیدها مانند جنتامایسین و توبرامایسین. معمولاً فقط در بیمارستان برای درمان بیماری های بسیار جدی مانند سپتی سمی استفاده می شوند، این دسته می توانند عوارض جانبی جدی مانند کاهش شنوایی و آسیب کلیوی ایجاد کنند.
تتراسایکلین ها مانند داکسی سایکلین که بیشتر برای بیماری های پوستی استفاده می شوند.
ماکرولیدها مانند آزیترومایسین، اریترومایسین و کلاریترومایسین که برای درمان عفونت های ریه و قفسه سینه استفاده می شوند.

انتی بیوتیک های وسیع الطیف . این دسته برای درمان طیف وسیعی از عفونت ها، به ویژه عفونت های تنفسی و مجاری ادراری استفاده می شدند. این آنتی بیوتیک ها به دلیل خطر عوارض جانبی جدی، امروزه دیگر به طور معمول استفاده نمی شوند.

منابع:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17802919/

https://www.nhs.uk/conditions/antibiotics/